هەڵاوسانی ئابووریی لە توركیا، كاریگەریی راستەوخۆی لەسەر ژیانی خەڵك دروست كردوە، چونكە نرخی خۆراك بەجۆرێك گران بووە، ژیانی هاووڵاتی لەوپەڕی خراپیدایە، ماوەی چوار سالێشە حكوومەت هەوڵی چارەسەركردنی دەدات، بەڵام پێی چارەسەر نەكراوە. بەڵام لە سەرەتای ئەم مانگەدا، رێژەی هەڵاوسانی ئابووریی دوای چوار ساڵ دابەزی.
محەممەد شیمشەك، وەزیرە كوردەی كابینەی حكوومەتی توركیا و وەزیری دارایی و ئابووریی ئەو وڵاتە رایگەیاند، دوای چوار ساڵ، بۆ یەكەمجارە هەوڵاوسانی ئابووریی دابەزی.
شیمشەك، لە هەژماری خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتیی (X) بڵاوی كردووەتەوە، هەڵاوسانی ئابووریی بەبەراورد بە ساڵی ٢٠٢٤ رێژەی ٢٣٪ دەبەزیوە، واتە گەیشتووەتە ٤٢٪.
ئەو شانازی بە هەنگاوەكانی وەزارەتەكەی دەكات، دەڵێت ئێمە داكۆكیمان كرد كە دەبێت هەڵاوسان دابەزێت و ئەنجامەكەمان وەرگرت.
بەڵام رەوشی ئابووریی هاووڵاتیان هەر خراپە و تاوەكوو ئێستا نرخی نان و خۆراك هەر بەرزە و نەتوانراوە دایبەزێنن، بۆیە هاووڵاتیان داوا دەكەن خۆراك هەرزان بێت.
ئەگەرچی وەزارەتی دارایی و ئابووریی دەڵێت هەڵاوسان كەم بووەتەوە بۆ ٤٢٪، بەڵام دامەزراوەی (ENAG) كە سەر بە ئۆپۆزسیۆنی توركیایە، ئەو ئامارانەی وەزارەتی دارایی و دەزگای ئاماری توركیا رەتدەكاتەوە و دەڵێت هەڵاوسان ٨١.١٪ و حكوومەت خەڵك چەواشە دەكات.
مەنسوور یاڤاش، سەرۆكی شارەوانیی ئەنكەرا، دەڵێت دژی ئەوەم جەهەپە خۆی ئامادە دەكات بۆ ئەوەی بەربژێری سەرۆكایەتیی دیاری دەكات، چونكە جارێ زووە بۆ ئەو هەنگاوە، ئەوەی گرنگە لە توركیا و دەبێت جەهەپە تیشكی بخاتە سەر، رەوشی ئابووریی و قەیرانی داراییە.
ئەم گوتانەی یاڤاش پێمان دەڵێت، سەرەكیترین پرس لەلای هاووڵاتی توركیا قەیرانی داراییە، بۆیە هەرچەندە وەزارەتی دارایی توركیا بڵێت هەڵاوسان كەم بووەتەوە، ئەگەر كاریگەریی لەسەر ژیانی خەڵك نەبێت و نرخ دانەبەزێت، هیچ بەهایەكی نییە.
بەگوێرەی ئەنجامی چەند دەزگایەكی راپرسی توركیا بێت، لەناویاندا دەزگای راپرسی (مێترۆپول)، سەرەكیترین كێشەی هاووڵاتی توركیا گرانی نرخە، كە هەراسانی كردوون و وای لێهاتووە بەشێكی زۆری گەنجان و خاوەن بڕوانامە بەرزەكان، توركیا بەرەو وڵاتی ئەڵمانیا جێدەهێڵن.
شڕۆڤەكارانی بواری ئابووریی لە توركیا پێیانوایە، لە ٢٠٢٥دا، رەوشی ئابووریی خراپتر دەبێت و باشتر نابێت، چونكە ستراتیژییەتی توركیا بەرەو سەربازییە، واتە بودجەیەكی زۆریان بۆ كەرتی سەربازی داناوە، ئەمەش كاریگەریی لەسەر كەرتەكانی تر دەبێت، بۆ نموونە كەرتی پەروەردە.
نرخی قوتابخانە ناحكوومییەكان لە توركیا، ١٠٠٪ بەرز بووەتەوە، ئەمەش بووەتە هۆی ئەوەی دایك و باوكان، منداڵەكانیان دەربهێنن و بۆ ئەو قوتابخانانەی بگوازەنەوە، كە حكوومین.
بەگوێرەی هەواڵێكی رۆژنامەی (ئۆكسجین)ی توركی، خراپی رەوشی ئابووریی و هەروەها بوونی قەیرانی دارایی وای كردووە، نرخی قوتابخانەی نا حكوومی زیاد بكات، ئەمەش دەرخەری ئەوەیە، ژیان لە توركیا لەڕووی ئابوورییەوە لەوپەڕی خراپییە.
بەڵام راستییەك هەیە پێویستە باس بكرێت، لە ٢٠٢٤، دەزگای (ENAG) بڵاوی كردەوە، هەڵاوسانی ئابووریی لە توركیا ١٢٠٪ە، بەڵام ئێستا دان بەوەدا دەنێت كە ٨١.١٪ە، كەواتە بەگوێرەی زانیاریی و بەدواداچوونی ئۆپۆزسیۆنیش، رێژەی هەوڵاوسان بەرێژەیەكی بەرچاو دابەزیوە.