ئەم وتارەی ئەمڕۆم، بەشی دەیەمی زنجیرە وتارێكە كە بە بۆنەی نزیكبوونەوەی ھەناردەكردنەوەی نەوتی ھەرێمی كوردستان لە ڕێگەی بەندەری جەیھانی توركیا بۆ بازاڕەكانی جیھان دەینووسم، لە بەشی یەكەمەوە تا بەشی پێنجەمی ئەم زنجیرە وتارە، ھەندێك نموونەی مێژووییم باس كردبوو لەسەر ڕۆڵی نەوت لەناو دنیای سیاسەت و ئاراستەی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و ئنجاش ئەوانەی كە نەیانزانیوە مامەڵە لەگەڵ نەوت بكەن و چۆن ئەم نەزانیە سەری خۆیانی خواردووە و ئنجا بەدوایدا وڵاتەكانیان تووشی كارەسات كردووە.
لە بەشی شەشەمەوە ھاتوومەتە ناو لایەنە دەستوورییەكەی نەوت، ئەمڕۆ لە بەشی دەیەمدا بەم شێوەیە دەست پێدەکەم:
ھەرچەندە بە گوێرەی بڕگەی 1ی مادەی 4ی دەستووری عێراق، ھەردوو زمانی (عەرەبی و كوردی) دوو زمانی فەرمیی عێراقن، ھەرچەندە دەستووری عێراق دوای دەنگپێدانی زۆرینەی دەنگدەرانی عێراق لە 28 – 12 – 2005 و لە ژمارە 4012ی ڕۆژنامەی (وەقائیعی عێراقی) كە ڕۆژنامەیەكی فەرمیی عێراقە و بە زمانی عەرەبی بڵاو كراوەتەوە، ھەرچەندە دەبوایە دوای بڵاوكردنەوەی ئەم دەستوورە لەو ڕۆژنامە فەرمییەی عێراقدا، ئیتر دەست بە جێبەجێكردنی دەستووری عێراق وەك خۆی بكرایە، واتە لانی كەم دەبوایە لە سەرەتای ساڵی 2006 دەست بە جێبەجێكردنی دەستوور بكرایە، بەڵام ئەوەندەی پەیوەندیی بە نەوت و غازەوە ھەیە، ئەم عێراقە ھەتا ئێستاش وەك حوكمی بەعسی سەدامیانە ڕەفتار لەگەڵ نەوت و غازدا دەكات، من لەم بەشەدا دەقی بڕگەی یەكەمی مادەی 112ی دەستووری عێراق بە زمانی دایكی عەرەبەكان وەك خۆی دادەنێم و دواتر باسی تەنیا دوو وشەی ناو ئەم بڕگەیە دەكەم بۆ ئەوەی دەربكەوێت كە بڕیاربەدەستانی عەرەبی عێراق، عەرەبی نازانن!
جارێ فەرموون ئەوە دەقی بڕگەی یەكەمی مادەی 112 ی دەستووری عێراق:
المادة (١١٢)
اولا: تقوم الحكومة الاتحادية بإدارة النفط والغاز المستخرج من الحقول الحالية مع حكومات الاقاليم والمحافظات المنتجة على ان توزع وارداتها بشكل منصف يتناسب مع التوزيع السكاني في جميع انحاء البلاد، مع تحديد حصة لمدة محددة للأقاليم المتضررة والتي حرمت منها بصورة مجحفة من قبل النظام السابق والتي تضررت بعد ذلك بما يؤمن التنمية المتوازنة للمناطق المختلفة من البلاد، وينظم ذلك بقانون.
ئەی ئەو دوو وشە عەرەبیەی ناو ئەو بڕگەیە كامەیە كە پێشتر ئاماژەم پێ دا بەوەی كە تەنیا باسی ئەو دوو وشەیە بكەم؟
ئەو دوو وشەیە بریتیین لە (الحقول الحالية) واتە كێڵگەكانی ئێستا، ئێ باشە ئێستا یەعنی كەی؟ ئێستا یەعنی ھەتا ئەو كاتەی كە دەستووری عێراق پەسەند كراوە و لە 28 – 12 – 2005 لە ڕۆژنامەی (وەقائیعی عێراق)دا بڵاو كراوەتەوە، كەواتە ھەر كێڵگەیەكی دیكەی نەوت و غاز لە سەرەتای ساڵی 2006وە ھەتا ئێستا لە ھەرێمی كوردستان دۆزرابێتەوە، بە كێڵگەكانی ئێستا واتە بە (الحقول الحالية) دانانرێت و حساب ناكرێت، ئێ كەواتە حكوومەتی عێراق وەك حكوومەتێكی فیدراڵی نابێت تەنانەت بە ھاوبەشییش لەگەڵ حكوومەتی ھەرێمی كوردستان دەسەڵاتی قانوونیی بەسەر ھیچ كێڵگەیەكی نەوت و غازی ھەرێمی كوردستان ھەبێت كە لە سەرەتای ساڵی 2006وە ھەتا ئێستا لە ھەرێمی كوردستان دۆزرابێتنەوە و ئەم كێڵگانەی نەوت و غاز لەسەدا سەد دەكەونە ناو چوارچێوەی دەسەڵاتە قانوونیەكانی حكوومەتی ھەرێمی كوردستان.
ئەوە بۆیە بڕگەی 1ی مادەی 112ی دەستوور بە كاربەدەستەكانی عەرەبی عێراق دەڵێت: ”ڕاستە ئێوە وەك نەتەوە عەرەبن و زمانی دایكتان عەرەبیە، بەڵام عەرەبی نازانن!“ بۆیە چەندین ساڵە عێراقتان كردووە بە بەرەڵاخانە، گەندەڵخانە، مەكۆی دزان، مەكۆی قاچاخچی و تیرۆریست و پیاوكوژان و بەھۆی خۆیشتانەوە سەرئێشەی زۆرتان بۆ ھەرێمی كوردستان و كۆمپانیاكانی نەوت لە ھەرێمی كوردستان دروست كردووە و خەریكن دەیگەیەننە ڕادەیەك كە وەك قوربانیانی تەقاندنەوەی پەیجەرەكانتان لێ بێت!
ئەم عەرەبی نەزانینەی كاربەدەستانی عەرەبی عێراق، لە بەشی یازدەی ئەم زنجیرە وتارەدا درێژەی دەبێت...
1
2
3
4
5
6
7
8
