كوردی عربي بادینی
Kurdî English

هه‌واڵ وتــار ڕاپۆرت چاوپێكه‌وتن ئابووری مه‌ڵتیمیدیا لایف ستایل كولتوور و هونه‌ر
×

قەیرانی ئابووریی توركیا گەڕاوەتەوە سەردەمی نەوەدەكان

بەرزیی هەڵاوسانی ئابووری كاریگەریی لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردن دەبێت

ڕۆژنامەكانی ئەڵمانیا، هەڵسەنگاندنیان بۆ هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا كردووە كە پێیان وایە قەیرانی ئابووری لە توركیا، گەڕاوەتەوە بۆ ساڵانی نەوەدەكان، ئەمەش كاریگەریی لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی داهاتووی توركیا دەبێت.

دەزگای ئاماری توركیا بڵاوی كردووەتەوە، كە هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا بۆ ساڵی 2022، گەیشتووەتە 73.5%، كە تەنیا لە ساڵانی نەوەدەكان هەڵاوسان ئەو ڕێژەیەی تۆمار كردووە.

رۆژنامەی (Die Welt)ی ئەڵمانی، لە ڕاپۆرتێكدا باسی لەوە كردووە، سیاسەتی سەركۆماری توركیا كاریگەریی لەسەر هەڵاوسانی ئابووریی توركیا هەبووە.

ڕۆژنامەی ناوبراو دەنووسێت: ”توركیا گەیشتووەتە ئەو خاڵەی كە ئەوەی هاووڵاتییەکانی نەیاندەویست بیبینن، بینیان، ئەویش هەڵاوسانی ئابوورییە بەو ڕێژە زۆرەی كە گەڕاوەتەوە بۆ ساڵانی نەوەدەكان. لە نەوەدەكاندا، هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا زۆر زۆر بوو و ئەمەش لە هەموو میدیاكانی جیهان باسی لێوە كرا. هەڵاوسانی ئابووری لەمساڵدا، هەمان ئەو هەڵاوسانە ئابورییەیە كە توركیا لە ساڵی 1998 دووچاری بوو، بۆیە ناكرێت بڵێین ئەو هەڵاوسانە پەیوەندیی بە ئەردۆغانەوە نییە“.

ڕۆژنامەكە باس لەوەش دەكات، ئەم هەڵاوسانە، كاریگەریی خراپی بۆ سەر ئەردۆغان دەبێت لە هەڵبژاردنی داهاتووی توركیادا، بەڵام هەلێكی باشە بۆ ئۆپۆزسیۆنی توركیا تا بتوانن هەڵبژاردن ببەنەوە.

ئاژانسی (Suddeutsche Zeitung)ی ئەڵمانی لەسەر هەمان بابەت شرۆڤەی بڵاو كردووەتەوە و پێی وایە، لیرەی توركی بەهای خۆی لەدەست داوە، بۆیە هەڵاوسانی ئابوورییش بەو شێوەیە بەرز بووەتەوە.

ئاژانسەکە دەنووسێت: ”یەكێك لە هۆكارەكان ئەوەیە، لیرەی توركی بەهای خۆی لەدەست داوە و هەموو ئەو بەرهەمانەشی هاوردەی توركیا دەكرێن، گران لەسەر ئەو وڵاتە دەكەوێت و ئەمەش هەڵاوسان بەرز دەكاتەوە. هەروەها بوونی ڤایرۆسی كۆرۆنا و جەنگی نێوان ڕووسیا و ئۆكراینا، بازاڕی ئاڵوگۆڕی بازرگانیی نێوان وڵاتانی خراپ كردووە. جیا لەوەش، بانكی ناوەندیی توركیا، هیچی نەكردووە بۆ ئەوەی هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا بەو شێوەیە بەرز نەبێتەوە''.

پۆڕتاڵی (Tagesschau) لەو ڕووەوە ڕاپۆرتێكی بڵاو كردووەتەوە و ئاماژەی داوە، بەرزبوونەوەی هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا، فشارەكان بۆ سەر ئەردۆغان زیاد دەكات.

بەگوێرەی شڕۆڤی پۆرتاڵی ناوبراو، ژیانی هاووڵاتییان تا دێت لە توركیا خراپ دەبێت و  نرخی گازی سروشتیی و كارەبا گران بووە، بۆ نموونە، گازی سروشتی 30% نرخەكەی گران بووە، هەروەها لیرەی توركییش بەهای خۆی لەدەست داوە، ئەمانە هەڵاوسانی ئابووری زیاد دەكەن.

زیاتر دەنووسێت: ”بەهۆی خراپیی ڕەوشی ئابوورییەوە لە توركیا، فشارەكان بۆ سەر ئەردۆغان زیادی كردووە. بە گوێرەی ئەنجامی ڕاپرسییەكان بێت، دەنگی پارتی داد و گەشەپێدان (ئاكەپە) بۆ خوار 30% دابەزیوە، بۆیە لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی و سەرۆكایەتیی توركیادا، گرژییەكی زۆر دروست دەبێت“.

هەندێك بۆچوونیش باس لەوە دەكەن، ئەردۆغان تا ئەو كاتەی هەڵاوسانی ئابووری لە توركیا نەهێنێتە خوارەوە، توركیا ناباتە ناو هەڵبژاردن، چونكە بەو حاڵەی ئێستای ئابووریی توركیا، شانسی ئۆپۆزسیۆنی توركیا زۆرە بۆ بردنەوەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی و سەرۆكایەتی.