كوردی عربي بادینی
Kurdî English

هه‌واڵ وتــار ڕاپۆرت چاوپێكه‌وتن ئابووری مه‌ڵتیمیدیا لایف ستایل كولتوور و هونه‌ر
×

ڕۆمانێک لەبارەی قارەمانێتیی شەهید دکتۆر سلێمان چروکایە دەنووسرێت

 سەلیم چروکایا: ڕۆمانەکە بۆ سەر پێنج زمان وەردەگێڕدرێت

دیمانە: رووكەن خاتوون تورهانڵی

وەرگێڕانی لە توركییەوە: كارزان گلی

نووسەر و رۆماننوس (سەلیم چروكایە)، کە برای شەهید دکتۆر (سلێمان چروکایا) ناسراوە بە (سەعید چروکایا) کە چوار ساڵ لەمەوبەر و ڕێکەوتی ٢٩ی١٠ی٢٠١٦ لە کاتی بەرگری لە گەلی کوردستان و لە شەڕی دژ بە داعش لە هەرێمی کوردستان شەهید بوو، تازەترین كتێبی كە رۆمانێكە بە ناوی (كلیلی چیاكانمان ون كردووە) چاپ و بڵاو کردووەتەوە کە ناوەرۆکی ڕۆمانەکە تایبەتە بە ژیان و قارەمانێتیی شەهید دکتۆر سلێمان و ڕۆڵی لە مەیدانی شەڕ و بەرگریدا.

بە گوتەی نووسەر ڕۆمانەکە بە شێوازی ڕۆمانێکی بیۆگرافیک و مێژوویی نووسراوە و ژیانی شەهید دکتۆر سلێمان چروکایا و خەبات و قوربانیدانی گەلی کورد کراوەتە هەوێن و ناوەرۆکی.

ئاژانسی (باسنیوز) لە نزیكەوە لەسەر ئەو رۆمانە گفتوگۆیەکی لەگەڵ نووسەر سەلیم چروکایا پێک هێناوە و ئەویش وەڵامی پرسیارەكانی داوەتەوە.

سەرەتا لەبارەی بیرۆكەی ئەو رۆمانە تازەیەی گوتی: "لە ٢٠١٦ و لە مانگی ١١ لە رێوڕەسمی ناشتنی تەرمی د. سلێمان چروکایا بەڕێكردنی لە سنووری فیشخابوور، من لە باشووری كوردستان مامەوە و بۆ ئەو شوێنانە رۆیشتم كە ئەو تێیدا جەنگاوە. كاتێك چوومە ئەو شوێنەی كە ئەو مینێكی پێدا تەقییەوە و گیانی لەدەست دا، ئیدی رووبەڕووی مردنەكەی بوومەوە. ڤیكتۆر هۆگۆ دەڵێت، مرۆڤەكان هەموویان لە ماوەیەكی نادیاردا، مەحكوومن بەو تەرمەی مردنەكەی دوا كەوتووە".

ئەو نووسەرە باس لە ئامانجی نووسینی ئەو رۆمانە دەكات و، ئاماژە دەدات كە گەلی كوردستان لەوەتەی هەیە زوڵمی لێ دەكرێت و داوای هاوكاری دەكات، نموونەش بە د.سەید سلێمان چرۆکایا دەهێنێتەوە كە لە ئەووروپاوە گەڕایەوە بۆ كوردستان تا لە شەڕی داعش هاوكاریی برا پێشمەرگەكانی بكات، كاتێك مینیشی پێدا تەقییەوە، یەك وشەی گوت ئەویش (هاوكاری) بوو، ئامانجی نووسینی ئەو كتێبەی هاوكاریكردنی كوردە.

كتێبەكە بە زمانی توركی نووسراوە، بەڵام چروكایە دەڵێت وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی زمانی کوردی (شێوەزاری كرمانجی) هەروەها وەرگێڕانە ئینگلیزییەكەشی تەواو بووە و، تا كۆتایی ساڵیش بە زمانی فەڕەنسی بڵاو دەبێتەوە و بە زمانی عەرەبی و شێوەزاری سۆرانی لە داهاتوودا وەرگێڕانی بۆ دەكرێت.

لە بەشێكی تری دیمانەكەیدا باسی لە جۆری رۆمانەكەی كرد، چونكە رۆمانەكە ئەوەندە فراوانە، هەندێكجار باسی مێژوو دەكات و هەندێكجار بیۆگرافیك و هەندێك جاریش سیاسی، بۆیە ئەو دەڵێت: "كاتێك كتێبەكەم نووسی بیرم لە جۆرەكەی نەكردەوە، واتە رۆمان بێت یان شتێكی بەڵگەیی و یان مێژوویی بێت و یان داستانی و لێكۆڵینەوە بێت، بیرم لەو شتانە نەكردەوە. كتێبەكەم وا خۆی كۆ دەكاتەوە، كە هەندێك وەكوو رۆمان دەیبینن و هەندێكیش وەكوو كتێبێكی مێژوویی و هەندێكیش وەكوو داستان. رەخنەگرانی ئەو بوارە بۆ خۆیان جۆری كتێبەكە دیاری دەكەن".

سەلیم چروکایا "ئەگەر لە من بپرسیت بڵێیت دەچێتە ناو كام كاتیگۆرەوە؟ پێت دەڵێم رۆمانێكی بیۆگۆافیكە. وەڵامی ئەوەی بۆچی ئەوەندە فراوانە، دەمەوێت بڵێم كە هەر ئەوەندەم توانیوە بیڵێم. دڵی رۆمانە كلاسیكییەكانم شكاندووە و خۆم تاقی كردەوە تا وەكوو ئەوەی لە ژیان هەیە باسی بكەم، چونكە لە ژیاندا هەموو شتێك هەیە و تۆش دەبێت لەو چوارچێوەیەدا هەبیت".

لە رۆمانەكەیدا چووەتە ئەو جوگرافیایەی د.سەید سلێمان جروکایا پێدا تێپەڕیوە و لێی ماوەتەوە، بۆیە وەكوو خۆی ئاماژەی بۆ دەكات چووەتە ئەو لادێیانە و ئەو شاخانەی بە سەربەرزی وەستاون و ئەو شوێنە ترسناكانەی شوێنپێی كوردیان تێدا ماوەتەوە، هەروەها ئەو شوێنانەی سمۆرەكان لێی كۆبوونەتەوە بۆ خواردنی ژەمە خۆراكێك، چونكە د. سەید لەو جوگرافیایانە خۆی شێوە كردووە و ئەگەر بەبێ ئەو جوگرافیایە باسی شەهید سلێمان بكردایە، رۆمانەكەی كەموكوڕی دەبوو".

نووسەر وەكوو خۆی باسی دەكات: "سوودی لە كتێبە مێژووییەكان وەرگرتووە بۆ نووسینی ئەو رۆمانە و، چەندین رۆمان و چیرۆكی كۆ كردووەتەوە و بە شێوەیەكی پاك و رێك لێكۆڵینەوەی لەسەر كردووە و پاشان لەگەڵ ئێستادا بەراوردی كردووە و پەیوەندی لە نێوانیاندا دروست كردووە".

سەلیم چروكایا بەم شێوەیە ناوەڕۆكی رۆمانەكەی باس كرد و كورتی كردەوە: "ئەو رۆمانە بیۆگۆافییەی نووسیوومە، داستانی ١٠٠ ساڵی نەتەوەیەكی چەوسێندراو و ماندوو بە ئازارە. باسم لە د.سەید سلێمان چروکایا كردووە كە ژیانێكی ئارامی هەبوو لە ئەڵمانیا، بەڵام هاتەوە باشووری كوردستان تا لە شەڕی داعشدا هاوكاریی پێشمەرگە بكات. رۆمانەكە لەوەوە دەست پێ دەكات، كە داعش پەلاماری قەزای شنگالی دا و لەو سەروبەندەدا وەكوو قارەمانی ناو فیلمەكانی هۆلیود، د.سەید گەڕایەوە كورستان مێژوویەكی گەورەی تۆمار كرد. لە رۆمانەكەدا باسم لە باپیری د.سەید كردووە بە ناوی عیسا، كە لە ساڵی ١٩١٧ بە زۆر نێردراوە تا شەڕ لەگەڵ رووسیادا بكات و پاشان نەگەڕاوەتەوە و کوژراوە. ئەو ژیانێكی درامی هەبووە و داستانێكە كە دوو خوشكی لە دوای خۆی بەجێ هێشتووە و مێژوویەكی پڕ ئازاریان هەیە. باسم لە ئازار، كۆچی كوردان، كۆمەڵكوژی، دەركردن و پەلاماردانی ئافرەت و چەندین شتی تر كردووە".