با انتشار خبر خودکشی زهرا، دختر ٢٢ ساله ایلامی در روزهای اخیر، بار دیگر موضوع اپیدمی خودکشی در استان‌های شرق کوردستان به بحث روز روانشناسان، جامعه‌شناسان و فعالین مدنی کورد بدل شد. برای قریب به پنجاه سال است که استان‌های شرق کوردستان دارای بیشترین آمار خودکشی در ایران می‌باشند و تاکنون هیچ گام موثر و علمی برای مقابله با این پدیده‌ی اجتماعی برداشته نشده است.

بنابر آخرین گزارش سازمان‌های بین‌‌المللی میانگین خودکشی در جهان ١٢ نفر در هر ١٠٠ هزار نفر می‌باشد که همین گزارشات متذکر می‌شوند که میزان خودکشی در ایران پنج نفر به ازای ١٠٠ هزار نفر می‌باشد.

با اینکه جمهوری اسلامی ایران طی چند سال اخیر از انتشار رسمی آمار خودکشی و طلاق سر باز زده، اما آرشیو آمارها وضعیت موجود را به روشنی برای ما شرح می‌دهند. پزشکی قانونی ایران در سال ١٣٩٦ شمسی آماری را از میزان خودکشی منتشر کرد که عمق فاجعه را در این کشور نمایان کرد، اما بلافاصله بعد از گذشت چند ساعت آنرا از روی سایت رسمی خود حذف نمود.

برپایه آمار مذکور، چهار هزار و ٦٢٧ نفر تنها در سال ١٣٩٦ شمسی دست به خودکشی زدەاند که ٦٥ درصد آنان زن بوده‌اند. سالار کسرایی، از اساتید دانشگاه‌های ایران با اشاره به تغییر گروه سنی کسانی که اقدام به خودکشی می‌کنند، اعلام کرد: "تا چند سال پیش آمار خودکشی در ایران در بین افراد مسن و به خصوص مردان اتفاق می افتاد، ولی در ۲ دهه اخیر آمار خودکشی در ایران دچار تغییراتی شده و اکثرا جوانان دست به خودکشی می‌زنند. همچنین طبق آمار میزان خودکشی از ١٣٦١ تا ١٣٨٤ تقریبا به ۴ برابر افزایش یافته و همچنین در بین زنان نیز این آمار ۲ برابر افزایش یافته است."

اما هنگامی که داده‌های سازمان آمار جمهوری اسلامی را با تفکیک استانی مطالعه می‌کنیم، متوجه نکته وحشتناکی می‌شویم، بنابر این آمارها میانگین خودکشی در استان‌های شرق کوردستان نه تنها از میانگین خودکشی در ایران بلکه از میانگین خودکشی در جهان نیز بیشتر است. استان ایلام با ١٤، کهگیلویه و بویر احمد با ١٤ و کرماشان با ١٢ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بیشترین میزان خودکشی را در سطح ایران دارا هستند که از میانگین ایران و جهان نیز بیشتر می‌باشد.

عرفان کرمی، از فعالین مدنی ایلام، طی مصاحبه‌ با (باس‌نیوز) به گستردگی میزان خودکشی در استان‌های شرق کوردستان اشاره کرد و اظهار داشت: "با توجه به داده‌های بدست آمده در حوزه آسیب‌های اجتماعی و بخصوص در مورد خودکشی، کمربند خودکشی در ایران شامل شهرهای ایلام، کرماشان، سنە و ارومیه می‌باشد."

او همچنین افزود: "متاسفانه اکثرا در شهرهای کوردستان این آسیب بیشتر اتفاق می افتد و علت‌های مختلفی برای آن می‌توان برشمرد. امیل دورکیم، اولین جامعه شناسی بود که به مقوله خودکشی نگاه علمی و منظم جامعەشناختی داشت و خوکشی را به نظام اجتماعی مرتبط می‌ساخت و یکی از چهار عوامل خودکشی را در بی‌هنجاری اجتماعی یا آنومی دانست. آنومی وقتی رخ می‌دهد که جامعه دچار یک تغییر ناگهانی در نتیجه یک بحران غیرطبیعی و جابجایی سریع قدرت و ثروت شود اما مورد دیگر در باب علل خودکشی تثبیت و ماندن در وضعیت‌های فرسوده و مزمن ناشی از پس افتادگی در قالب های کهنه می‌باشد. خودکشی در ایلام دارای جنبه‌های گسترده اجتماعی، اقتصادی و بی‌هنجاری اجتماعی می‌باشد."

 بی‌شک آمارهای ارائه شده از سوی حکومت نیز تائیدی می‌باشد بر اهمیت مسائل اجتماعی و اقتصادی در افزایش چشم‌گیر خودکشی در استان‌های شرق کوردستان. بر اساس آخرین برآورد مرکز آمار ایران در تابستان ١٤٠٠، استان‌های ایلام، کهگیلویه ‌و بویراحمد، سنە و لرستان بالاترین شاخص فلاکت ایران را داشته‌اند (شاخص فلاکت بر پایه تورم و بیکاری محاسبه می‌شود). از طرفی این استان‌ها از کانون‌های خودکشی در ایران به شمار می‌آیند.

عرفان کرمی در ادامه سخنان خود به نظریات دانشمندان مطرح جهان از جمله کارل مارکس و امیل دورکیم اشاره کرد و افزود: "مارکس بر روی عامل اقتصادی تاکید زیادی می‌کرد و بهبود اقتصاد را متضمن بهبود مابقی جنبه‌های اجتماع می‌دانست، دورکیم نیز نوع نظم اجتماعی را عاملی مهم در ایجاد یا پیشگیری آسیب‌های اجتماعی معرفی می‌کرد از این رو اگر جامعه نظام هنجاری خود را از دست بدهد، دچار عمیق‌ترین آسیب‌های اجتماعی می‌شود. اما ما می‌توانیم با خوانشی تلفیقی، خودکشی را زاییده این دو عامل، یعنی اقتصادی و اجتماعی، معرفی کنیم."