با نیم نگاهی به تاریخ یک قرن اخیر کوردستان و ایران می‌بینیم که همیشه ادیبان و هنرمندان مورد غضب حکومت‌های مرکزی ایران قرار گرفته‌اند حتا به قتل رسیده‌اند آنهم بطرز فجیعی. اما نویسندگان و هنرمندان کوردستانی، برخلاف فعالین سیاسی نه مستقیما وارد میدان کارزار سیاسی شده بودند و نه سلاح در دست بجنگ با حکومت‌های ایرانی پرداختند، اما ایرانی‌ها در تمام این سال‌ها دست به قلع و قمع ادیبان و هنرمندان زدند. در همین رابطه و برای بررسی علل سرکوب گسترده این قشر از جامعه، (باس‌نیوز) مصاحبه‌ای اختصاصی با جمال نجاری، نویسندە و روزنامەنگار و عضو هیئت اجرایی کانون نویسندگان کوردستان داشتە که متن کامل آن در پی می‌آید.

(باس‌نیوز): تاثیر نویسندگان بر جریان سیاسی اجتماع را چگونه می‌بینید و در چه حد و قیاسی می‌باشد؟

جمال نجاری: نویسندگان، قشر روشنفکر جامعه هستند و این حق را دارند که در تمامی امور جامعه خود اظهارنظر کنند و مردم نیز این انتظار را از نویسندگان دارند که نویسندگان صدای مردم باشند، تاثیری که نویسندگان بر مسائل سیاسی می‌توانند داشته باشند به مراتب بالاتر از مسائل دیگر است، آن‌ها در کنار مردم و با درنظرگرفتن مصالح عمومی می‌توانند در امور سیاسی دخالت کرده و اظهار نظر کنند.

در کوردستان که زندگی مردم به مسائل سیاسی مرتبط است، باز این روشنفکران جامعه هستند روی مسائل مهم انگشت می‌گذارند. نادیده گرفتن روشنفکران در مسائل سیاسی و سانسور نظریات آن‌ها، فضای خفقان در جامعه را ایجاد می‌کند به همین دلیل نویسندگان به اتکا به حق آزادی بیان می‌توانند صدای مردم باشند و از روش‌های مختلف، چه گفتاری یا نوشتاری می‌توانند در امور سیاسی نیز اظهارنظر کنند، نقش آن‌ها کمک خواهد کرد فضای جامعه فضایی باز، دور از سانسور و خفقان باشد و جامعه رشد فرهنگی خود را طی کند، همچنین نظریات روشنفکران می‌تواند تاثیرات مستقیم در عمل و کردار سیاستمداران داشته باشد. خوشبختانه امروزه در تمامی بخش‌های کوردستان بزرگ نویسندگان کورد، از طریق رسانه‌های جمعی به مسائل سیاسی می‌پردازند و تاثیرات مثبتی را هم شاهد بوده‌ایم.

(باس‌نیوز): آیا جریان ادبی شرق کوردستان از جریان سیاسی-اجتماعی این بخش از کوردستان جدا می‌باشد؟

جمال نجاری: امروزە در شرق کوردستان انجمن‌های ادبی-فرهنگی نقش بسیار مهمی را در حفظ زبان کوردی ایفا می‌کنند و به واسطه اینکه این بخش از کوردستان تحت کنترل جمهوری اسلامی ایران است و رسانه و تریبون آزاد در دسترس نویسندگان شرق کوردستان نیست، بخشی از نویسندگان در رسانه‌های جنوب کوردستان در مورد مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه خود اظهارنظر می‌کنند و شماری از نویسندگان نیز از طریق شبکه‌های اجتماعی به مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی می‌پردازند.

جدا از فضای بسته در ایران، من معتقدم نویسندگان شرق کوردستان با جرات و با احساس مسئولیت درباره مسائل عمومی و ملی سخن می‌گویند. امروزه جامعه شرق کوردستان یک جامعه پویا و فعال است و نمی‌توان نقش نویسندگان و روشنفکران را انکار کرد. ما امروزه شاهدیم که روزنامه نگاران و نویسندگان شرق کوردستان در رسانه‌های جنوب کوردستان حضوری فعال را دارند و نقش مثبتی را در پشبرد جامعه ایفا کرده‌اند.

(باس‌نیوز): چرا حکومت‌های دیکتاتوری موازی با سرکوب جریان‌های سیاسی، دست به دست به سرکوب جریآن‌های ادبی و اندیشمندان این حوزه می‌زنند؟ همچنین چرا تلاش می‌کنند که جریانات انحرافی ادبی و هنری تولید کنند؟

 جمال نجاری: در تمامی نظام‌های دیکتاتوری اساس بر این می‌باشد که صدای آزادیخواهان را خفه کنند، سیستم دیکتاتوری فضایی از رعب و وحشت را با دستگیری فعالین سیاسی و نویسندگان و روشنفکران ایجاد می‌کند تا مردم سکوت اختیار کنند. کشتن و زندانی کردن و شکنجه مخالفین، شاخصه یک رژیم دیکتاتوی بوده و هست. توقیف مجله و روزنامه‌ها، دستگیری و بازداشت اهل قلم و همچنین ممانعت از فعالیت مراکز ادبی و فرهنگی کە تاثیر بالقوه در پیشبرد جامعه و رشد آگاهی مردم را دارند، این امکان را برای دستگاه سرکوب فراهم می‌کند که از طریق جریان‌های انحرافی ادبی و هنری، دست به کنترل جامعه بزنند.

در واقع جریان‌های انحرافی ادبی و هنری، در خدمت به سیستم و در نبود روشنفکران نقش بردگی خود را ایفا کرده و فضای جامعه را باب میل نظام دیکتاتوری نگه می‌دارند. ما در تمامی بخش‌های کوردستان حضور این جریان‌های انحرافی ادبی و فرهنگی و هنری را شاهد بوده‌ایم، اما خوشبختانه مردم هوشیار و آگاه کوردستان نیز دست آن‌ها را خوانده‌اند. سرکوب همیشگی نیست و نظام‌های دیکتاتوری رفتنی هستند و آنچه که می‌ماند قلم است و آزادی.