در حالیکه نشست پارلمان عراق برای تعین رئیسجمهور آینده این کشور بدلیل اختلافات عمیق حزبی و جناحی نتوانست حد نصاب نمایندگان را در صحن پارلمان داشته باشد، نشست روز دوشنبه ١٨بهمنماه پارلمان ملغی و به زمان دیگری موکول شد، بنابراین تکلیف پست ریاستجمهوری عراق بار دیگر در هالهای از ابهام قرار گرفت که بیانگر وضعیت بغرنج و کشمکشهای داخلی این کشور میباشد. در همین رابطه و برای تشریح بیشتر وضعیت سیاسی عراق، بخش فارسی (باسنیوز) گفتگویی با دکتر بابان الیاسی، ناظر سیاسی و آگاه به امورد کوردستان و عراق داشت که متن آن در ذیل میآید.
باسنیوز: آیا چارچوب هماهنگی نیروهای سیاسی شیعی (ایطار تنصیقی) که پیشتر قدرت عراق را قبضه کرده بودند و حال نیز دارای چندین گروه شبهنظامی هستند و حشد شعبی نیز جزئی از این جناح محسوب میشود، میتواند نقش اپوزیسیون را بازی کنند؟
بابان الیاسی: من بر این باورم که این امر بسیار نامحتمل است چرا که ایران نمیتواند بپذیرد عوامل وابسته و سرسپردهاش از دایره قدرت خارج شوند، خروج هر نیرویی از دایره قدرت موجب محرومیت آن از مجموعهی گستردهای از امتیازات میشود، این امتیازات منبع اصلی مالی و قدرت این گروهها میباشد که در صورت فقدان آن کیسههایشان خالی میشود و در نتیجه اعضا و حامیانشان که گرد همین پول و منابع مالی جمع شده بودند از آنان دور میشوند. از سوی دیگر ایران نمیخواهد تحت هر شرایطی از میزان نفوذش در عراق کاسته شود به همین خاطر تمام تلاش خود را میکند تا هر دو جناع شیعه عراق، صدر و ایطار تنصیقی را به هم نزدیک کند تا اگر نتواند تحت لوای ائتلافی جامع، دولتی را تشکیل دهند حداقل یک نوع هماهنگی میان آنان ایجاد کند تا از این طریق جبهه وابسته به او در مقابل جبهه کورد و اعراب سنی تضعیف نشود به همین خاطر ایران به هیچ عنوان نمیتواند قبول کند که صدر با تشکیل ائتلافی با کوردها و سنیها، موجب تقویت این دو جبهه و تضعیف جبهه وابسته به ایران شود اگر هم صدر تمایلی به حمایت از کاندیداتوری هوشیار زیباری برای تصدی پست ریاستجمهوری عراق ندارد به فشار ایران بر این گروه برمیگردد.
باید متذکر شوم برای ایران بسیار خوشایند است که اوضاع به دوران قبل از انتخابات ٢٠٢١ برگردد که در آن نیروهای سرسپردهاش قدرت عراق را قبضه کرده بودند و نیروهای شیعه بدون هماهنگی با کوردها و سنیها تصمیمات مهم را اتخاذ و اجرائی میکردند، ایران دوست دارد چنین چیدمانی در زمان حال نیز رعایت و عملی شود. ایران بسیار میترسد که با از دست دادن نفوذ و قدرت نیروهای وابستهاش از لحاظ قانونی دچار مشکلات عدیدهای همچون تحت تعقیب قرار گرفتن بدلیل فساد مالی شوند، همچنین حشد شعبی از لحاظ مالی و کمکهای نظامی در مضیقه قرار گیرد.
باسنیوز: از دیدگاه شما معیارهای اپوزیسیون در عراق چیست؟
بابان الیاسی: من بر این باور نیستم که در عراق نیرویی بتواند به اپوزیسیون بدل شود، در واقع برای شکلگیری اپوزیسیون نیاز به وجود نوعی ضمانت است که دولت برای آن مشکل و دردسر ایجاد نکند. بار دیگر باید یادآور شوم که در کشورهایی همچون عراق خروج نیرو یا جناحی از دایره قدرت موجب تضعیف یا نابودی آن میشود و همین امر موجب میشود که ما نتوانیم شاهد حضور اپوزیسیونی نیرومند در چنین کشورهایی باشیم. همچنین ایران نمیتواند قبول کند که گروههای وابسته به او از دایره قدرت بیرون رانده شوند، به معنای دیگر حضور در مرکز قدرت یعنی دسترسی به منابع مالی و این تضمین کننده حضور دائمی اعضا و حامیانشان است که در صورت نبود قدرت و پول این اعضا و حامیان از آنها جدا میشوند.
باسنیوز: آیا میتوان انتظار داشت که بالانس قدرت در عراق دچار تغییر بنیادی شود؟
بابان الیاسی: اگر نیروهای وابسته به ایران در تشکیل دولت جدید عراق مشارکت داده نشوند، بله بیشک بالانس قدرت در عراق تغییر خواهد کرد، در واقع این تغییر در بالانس به ضرر ایران تمام میشود، صدر و کوردها با ایران نیستند و سنیها نیز به قطر و ترکیه نزدیک هستند و همین موجب تضعیف موقعیت ایران میشود، اما باید نکتهای را یادآورشوم حتی اگر صدر بتواند دولت جدید را شکل دهد ایران میتواند به سهولت برای آن مشکل ایجاد کند به همین خاطر من این موضوع را محال میبینم که دولتی در عراق تشکیل شود و ایران هیچ نفوذی در آن نداشته باشد.
باسنیوز: نقش نیروهای منطقهای و قدرتهای بینالمللی در ایجاد وضعیت کنونی را چگونه میبینید؟
بابان الیاسی: ایران بطور آشکارا با اعزام قاآنی، فرمانده سپاه قدس به عراق، بطور علنی در امور عراق دخالت میکند، دیگر نیروهای حاضر در عراق همچون آمریکا نیز در امور عراق دخالت میکنند البته برخلاف ایران بصورت پنهان، ترکیه و قطر نیز به دنبال منافع خود در عراق هستند و برای تثبیت موقعیت خود اعمال نفوذ میکنند که از جمله نشانههای آن میتوان به دعوت رهبران گروههای سنی به پایتختهای این کشورها اشاره کرد، کشورهای دیگر خلیج نیز در امور عراق به صورت پنهانی و غیرمستقیم دخالت میکنند و حتی احتمال آن میرود که از صدر حمایت کنند.