پیدڤییا مە ب دەستوورەک چەوایە و لسەر بنەمایێن چ بهێتە نڤیسین بۆچی یێ گرنگە؟دڤێ قۆناغا بێت دا هەمی شڕۆڤەکارێن سیاسی و نیڤدەولەتی تەکەزیێ ل هندێ دکن کو دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤین یا بەرەف گوهۆڕینێن مەزن ڤە دچت و پەیدابوونا هندەک هێزێن سیاسی وکاریگەر ل دەڤەرێ، چێدبیت توخیبێن نووی ل دەڤەرێ و گوهۆڕین ب سەردابن و هەڤسەنگیا هێزا پەیدا ب بت، باوەرناکم ئەم کورد ژ ڤێ هەڤسەنگییا سیاسی دویریبین، هەرچوو نەبت باشی وخرابێن وێ دێ کارتێکرنێ ل مە بت، ب هەردوو هوکارێن جیۆپۆلتیک وجیوسیاسی ژی ڤە ئەم نێزیکن، پشتی هەلبژارتنێن ٢٠ ئوکتۆبەرێ هندەک هێزێن نووی ژی ل هەرێمێ پەیدابوونە ئەم ژی بەرەف گوهۆریناینەو پێدڤیا مە دەستوورەکی یە، هەر چەندە د قۆناغێن بۆری دا ب تایبەت ل خولا چارێ یا پەرلەمانێ کوردستانێ رەشنڤیسەک هەبوو، ژلایێ پەرلەمانی ڤە دەنگ لسەر هاتبوو دان و پەسند ببوو، ب تنێ مابوو خەلکێ کوردستانێ د گشتپرسیەکێ دا دەنگی پێ بدەن و ببیت دەستوور، ژبەرکو ڕێگری هەبوو ئەو ژی ب بهانەیا هندێ کا سەرۆکایەتی بت، یان ژی پەرلەمانی بت و سەرۆکێ هەرێمێ چەوا بهێتە هەلبژارتن ل پەرلەمانی یان خەلک راستەوخو بهەلبژێرن ب هەردوو رەنگا ترس ل دەف هندەک لایەنێن سیاسی هەبوو گڤاشتن و دەستوەردانا دەولەتێن هەڕێمایەتی و بەغدا ژی بێ بەهر نەبوو، چوو جاران ژی نەڤییایە مە دەستهەلاتەک سەربخوە بێ ئارێشە هەبت، پارتی لاریی نەبوو ب تنێ دخواست تشتێن رەهندیێن نشتمانی هەبن هەمی پێکڤە لسەر کۆک بن ب هەڤڕا بن، لەومانێ پشتی چەند گوهۆرینا بڕیار بوو، ل خولا پێنجێ بهێتە پەسەندکرن، لێ ب مخابنی ڤە نە گەهشتن ئەنجامەکی باش ئەو ژی ژبەر لاوازیا سەروکاتیا پەرلەمانی، ژبەر چەند هوکارەکا دڤێتن ئەم ب بن خودان دەستوور مادەم مە هەڕێمەکا دانپێدانین هەیە دچارچووڤێ ئێراقا فیدرال دا مافێ مەیە، بەلێ هەڤدژ نەبت دگەل دەستوورێ ئیراقێ، حکۆمەت ژی بزانێن سلاحیاتێن وێ چنە د ئەرک ومافان دا چەوا سەرەدەریێ بکەت وبێ مایتێکرن د ڕێڤەبرنا کاروبارێن ئێداری و کارگێری دا ژلایێ ئەحزاباڤە، پشتی هەلبژارتنا ئەم یێ ل بەندا کابینەیا دەهێ یا حکۆمەتا هەڕێما کوردستانێ، ل هەوا هەلبژارتنان دا وەکو (سەرۆک بارزانی) کەرمکری (ئێک پەرلەمان -ئێک حکۆمەت-ئێک هێزا پێشمەرگەی-ئێک هەرێم) کو دڤێتن ب بن خودان دەستوور ژی، هەکە مە دەستوورەک هەبا کاروبارێن حزبا دا ڕێکئێخن پەیوەندیێن وان دگەل دەرڤەو ب تنێ حکۆمەتێ دا ماف هەبت و بەرپرس بت ژ پەیوەندیێن دەرڤە، ژبەرکۆ هەتا نوکە بەرەللایەک یا هەی هندەک کەس و لایەنیێن سیاسی بۆ بەرژەوەندییێن کەسۆکی، حزبایەتیێ پەیوەندیێن دگەل هندەک دەولەتێن هەڤسنۆریێن مە یێن هەین ئەڤ چەندە ژی دبت ئاریشەو ئاستەنگ بۆ حکۆمەتێ ب ر ێیا دەستووری ئەم دشیان لسەر وان گرفتان زال بن و هەر کەس و لایەن دا بەرپرس بن بەرامبەر سەروەریا یاسایی لسەر هەر خالەکا ناکۆکی هەبان ژی دیسان ب ڕێیا دەستووری دا باشتر بن، بۆچی ئەم پەناییێ بۆ ئیراقێ دبن؟ د بێژنێ وەرن دا ئاریشەیێن خوە لسەر بنەماو ماددەیێن دەستووری چارەسەر بکەن دویر ژ توندوتیژیێ بکار ئینانا هێزا لەشکری ئەڤە بۆ هەرێمێ ژی یا ڕاستە، خالەکا دیتر کو گرنگیا دەستوری لەوانە ژ بەر هەڤرکیێین سیاسی کو هندەک حزب بۆ خوە ب دەرفەت دبن ب تایبەت نوکە دا پەنایێ بۆ دادگەها فیدرال کو ڕۆهنکرنەکێ بدەت کا سەرکەفتیا ئێکێ یا هەلبژارتنان دا حکۆمەتێ درۆست بکەن، یان ژی هەڤپەیمانیا پڕانییا کورسیان ل پەرلەمانی هەبن، هەگەر مە دەستوورەک هەبا ل هەڕێمێ ئاماژە ب ڤان خالا دابا دێ ڤێ ژی چارەسەرکەت و پێدڤی دلەراوکیێ نەد بوو، خالا ژ هەمییا گرنگتر هەتا نوکە ئەم نەشێن ئەو کەسێن خیانەتا نشتمانی بکەن لدویف چ یاسا ڕێسا بهێنە دادگەهکرن و بگەهن سزاییێ خۆ، دەستوور دێ ل دیف هندەک برگەو ماددا ئازادییا کەسوکی وبیرو باوەرێن ئایینی و ئاسایشا نەتەوەیی ژی ژێک ڤاڤێرکەت و کا چەوا بهێن پاراستن، ئاماژەدان ب دەستوورێ هۆلندا وەکو میناک د ماددەیا (١٠) دبێژت هەر کەس یێ ئازادە چەوا بژیت چەوا هزر بکەت چ ئایین و ئایدۆلوجیەت هەبتن، لێ چێنابت مایتکرنێ خەلکێ دا بکەت ئەز دشێم بێژم هەتا نوکە، ژبەرکو ئەم نەخودان دەستوورین لەومانێ ئاریشێن مە یێن ماینە هەلاویستی چارەسەر نەبوون هیڤیدرام سەرکردایەتییا پارتی ئەڤێ جارێ ب رژدیتر وەربگرت وپلان وبەرنامەک ڕێکو پێک هەبت و دگەل لایەنێن دی یێن کوردستانی پێنگاڤێن ژ دل داکو ژ ڤێ بەرەلایێ رزگار ببن.