Hevpeyvîn ; Seyîdxan Kurij
Verî ke ez persanî xo pers bikerî wazena wendoxî „Vate“ şima bisinasnî.
Dr Fikret Yildiz (Dr Mikaîlî): Ez vernî de semedê no roportajî to rê û kovara „Vate“ rê spas kena.
Ez Anatolîya Mîyanên, bajarokî Polatli- Enqere ra, dewê Mikaila ra ya. Nameyî dewê ma nameyî eşîrê ma ra yeno, bi tirkî „Inler“ a.
Ma 4 lacî û 6 way î. Verê dewan de her keyê de 9-10 qicî bî. Pîrikanî ma wextî Osmanîyan de medreseyan de wendo û babî mi zî ma şawitî wendiş. Awan bîyayişî Komara Tirkîyê ra pey serrê 1926 an de dewê ma de mwtteb abîyo. Pîrîkî mi H. Yusuf mektebo ewilîn awan kerdo, babî mi, dadî mi şîyî mekteb. Pîrîkî mi bi xo yew însano dîndar biyo, labelê reya verên kênayê xo, dadî mi şawita mekteb. Cînîyanî dew ra tena dadî mi zanayenî biwano û binuso. Ma zaf çî aye ra musayî. No rid ra ez her tim mekteb de serkewte bîya.
Lise ra pey mi Fakulteyî Tib qezenc kerd, verê Erzurum de û cuwa pey Izmîr de Tib qedîna û bîya hekîm. Ez 1989 an de semedê ihtisasa amêya Elmanya û îtya de bajarî Duîsburg de îhtisasî Jinekolojî kerd û biya pispori Jinekoloji. Nika Duîsburg de muayenexanê mi esto. Cuwa pey ez bi yew kênaya kurmancanî Bala- Ankara ya zewicîyaya û ma bî waharî 2 lacan, Berzan Mikaîlî û Miran Mikaîlî.
Ez bi înan serberz a. Mi bi zanetî nameyî eşîra ma na herdiyana ke no name vîndî nêbo,
Ti şertanî senîn de, binî tesîrî senî yew kultur de pîl bîyî?
Ez yew keyeyo gird, wende û dîndar ra yena. Dewê ma de tena kurmancî ameyenî qiseykerdiş, eger yew kesî tirkî qisey bikerdenî, dewijan bi ey /aye yarî kerdenî. Cînî û camerdanî kalan şandan cemat de sanikî , destanî û mesleyî vatenî. Heme kayî ma bi kurmancî bî. Vêveyan de kurmancî deyîrî vajîyayenî û bi nê deyîran govend gêrayenî. Milqatik bî, nameyî heme kayan kurmancî bî. Nameyî royan, çîyan, deştan kurmancî bî. Yanî heyat her qide kurdî bi.
Ez hertim semedê kurmancîtî û kurdîtîya xo hesas bîya. Wexto ke ez 1970 an de semedê wendişî Ortaokul (Mektebo Mîyanên) amêya Polatli, mi dî ke ma û ê bajarî, yanî tirk sey cîyê nêyî. O wext bajar de keyeyî kurmancan kêm bî.
Qicanî tirkan bêqunî xo ma kerdenî, bi ma huyîyayenî, vatenî, „ Kuyruklu Kürt!, Pis Kürt, Kirro!“
Labelê ma her wext boçê xo berz kerdenî, verba înan xoverdayenî. Zaf rey ma lej kerdenî.
Wexto ke tirk ameyenî dewê ma, ma bi înan yarî kerdenî, ê qic dîni û bi înan huyîyayenî.
Ma zî înan ra vatenî, „Tirkî Nêr, Çerçî
Dewijî Anatolîya Mîyanên doletî bî, waharî mal û milk bî.
Lîse de mi sîyasetî kurmancîtîyê nas kerd. Poatli de „ Özgürlük Yolu û Rizgarî bî. Komela DHKD ameyî awan kerdiş, ma bi embazana şîyenî îtya. Eger yew kurd bişînî yew komelê tirkan (Çep yan rast ferq nêkerdenî), ma zaf eyb diyenî, o şermezar kerdenî. Ma vatenî, ê semedê kêneyana şinî uca, ê "Fistikçî" yî.
Şima 23 serrîyo semedê kurdanî Anatolîya Mîyanên bi nameyî “Bîrnebûn” yew kovar neşir kenî. Ti eşkenî biney behsê na kovar bikerî? Çira “Bîrnebûn”? Amancî neşirkerdişî kovar çî yo? Kovar de kam temayanî sero de yeno nuştiş? Şima senî eşkayî heta nika bi îstîqrar weşanayişî xo bidomnî?
Se ke ez ameya Elmanya, mi mîyanî KOMKAR de ca girewt, bi serran komelê Duisburg de kar kerd. 1996 an de ma çend kesanî kurdanî Anatolîya Mîyanên (Ankara,Konya, Kirşehir, Kayseri, Aksaray, Çorum, Yozgat) çend kombîyayişana pey, qerer girewt ke yew kovar neşir bikeri. Bingehî „Bîrnebûn“ bajarî Duisburg de ame awan kerdiş.
Çunke ma dî ke ma kurdanî Anatolîya Mîyanên sero de bi lezûbez yew asîmîlasyono zaf giran yeno, ziwan mireno û bi girêdayî merdişî ziwanî sanikî, mesleyî, metelokî, vateyî verênan, kayî, yanî her çî mireno, kurdbîyayiş mireno. Ma bêçare bî, bêwahar bî, la ma va, „ ma quwetî xo biki yew û semedê arêkerdişî kultur û ziwanî xo, yew kovar neşir bikeri, wa ê nêrî vîr kerdiş, vîndî nêbî.
Verê ke ma kovar neşir bikeri taye embazan rojnameyî Ö.Politika de nameyî kovar sey "Birnebûn“ nuştibi. Ma no derheq de minaqaşa kerd, labelê semedo ke no name vila bibi, ma wina verda. Bi kurdîya raşt ganî "Ji bîrnebûn" bibînî.
Ma semedê kovar a qet yew ca ra pere nêgirewt, ma paştê xo nêda yew partî. Heme kesî ke sere de mîyanî karî neşirkerdişî kovar de bî, yan zî paşt da kovar, ê hema hetanî ewro zî goreyî îmkananî xo her aşm yew mîkdar pereyan danî û no qeyde „Bîrnebûn“ yena neşir kerdiş.
Sebebo tor gird ke kovar bi îstîqrar vecîyena bêguman estbîyayişî Weşanxaneyî APEC o. Weşanxane ho Swêd de û waharî ey kek Eli Çîftçî yo.
O bi xo zî kurdanî Anatolîya Mîyanên ra yo, zaf bawerîyê xo prejeyî „Birnebûn“ esto. Hûmarê 2. ra nat heta ewro kovar hetî APEC ra yena neşir kerdiş. Sehezar rey keyeyî ey awan bo, Hûma ti ra razî bo. Û heme nuştoxî „Bîrnebûn“ û ê ke bi sayeyî na kovara bî nuştox zî, bê îstîsna hertim paştê ma girewt û genî.
Ya tor muhîm zî ma bi zar û zêc kewtî mîyanî no karî, semedê na amanca ameyî pîye het, ma yew bîn no kar de nas kerd, ma bîyî yew keyeyo gird.
Ma zanayenî ke semedê ma ya no karî nê yew dewlet, nê yew partî, nê zî kesîbîn kenî, no wazîfê ma bi, karî ma bi.
Bi no hîs û ruhîyet ma bîyî Keyeyî Birnebûn!
Semedo ke ma bieşkî dom bikeri Kurdîstanijan zî zaf ma wasifnayî, zaf paştê ma vilna. Nê çîyan zî ma motîve kerdî, heweskar kerdî.
Tena yew amancê ma bî û hema zî esta;
No ziwan û kultur ke bêwahar o û fekî cinawir de yo, ho gûn vero de yo, yanî mireno, binusi, bikeri dokument, belgename û vîndî bîyayiş ra xelas bikeri. Wa qicî û torinî ma yew roj zewtan ma nêdî, ma rê lanet nêkî.
To yew mude cuwa vero bi nameyî “Li benda Keskesorê” yew roman nuşt. To senî qerarî nuştişî na roman da, yanî to bi kam motîvasyona o nuşt û to semedê nuştişî romana çi hedreyî kerdî?
Ez bi xo tim bi tarîxa alaqadar bîya, mi tarîx ra hes kerdenî. Mi „Bîrnebûn“ de yew rêznuşteyo bi nameyî "Sîyare Têrika" destpêkerdibi û no nuşte zaf bi derg. Nayê sero taye embazan peşnîyar kerd ke ez nê hîkayeyan ra yew roman vejî, binusî.
Mi zaf roman wendibî, la nuştiş yew çîyo bîn bi. Seke tu zî zanî romanî kurdî hem newe yo, hem zî zaf kêm roman estî. Romananî kurdî ( kurmancî) ra romananî Mehmet Uzun de ziwan hem zelal û hem zî semedê wendoxana zaf şenik bi. Kêyfî mi zaf pê ameyenî, tor zaf bi „Sîya Evînê“.
Mi nuştişî romanî xo de no roman sey nimune girewt.
Roman sey yew romana bîyografîk o, la lehengî roman Os (Osman) 200 serr cuwa vero ciwîyayo. To senî eşkayî derheqî cûyê ey de agahî vînî?
Verê wexto ke pîlî ma odeyan de ameyenî pîye het, qalê kal û pîranî ma kerdenî. Înan ra hîkayeyê kalikî mi H. Osman Efendî zaf dîqetî mi antenî. Cûyê ey ya doletî û rengin de zaf çî bi, dram bî, serkewtiş bi, eşq bi, remayiş bi. Yanî semedê yew romana çi lazimo cûyê ey de bî. Ey reya verên dew de camî viraştibî û semedê mezelana yew hewş dabî awan kerdiş. Yanî merdim eşkeno vajo ke ey Anatolîya Mîyanên de bingeyî yew dewa newî eştibi. Goristanî dew yê kehen de û serî banî ma de kerreyî, kîtabeyî bî ke bi destî ey amêbî nuştiş. Ey nê kerreyî Bursa û Îstanbul ra bi kerwananî xo ardibî dew. Yanî derheqî ey de nê tena hîkayeyî fekî, ê nuştekî zî ma dest de bî. Nê çîyî verê 200 serr kurdanî koçberan het de çîyo normal nêbi, zaf kêm bi. Os o kes bi ke reya ewilîn Hec ra pa xo ya kole û carîye ardibî.
Romanî to çiqas bîyografîk o, çiqas kurgu (pîyaardiş) o?
Zafî roman pîyaardiş o, yanî kurgu yo. Tena ê çîyî ke mi cor de qal kerdî, mi ê çî kerdî pa û roman bi ê rastîyana pîya xemilnayî û nuşt.
Ti roman de cûyê kurdanî Anatolî anî çimanî vero, behsê eşîranî kurdanî Anatolya kenî, to no ware de cigêrayişo taybet kerd? Ti eşkenî bi kilmkî behsê Mîkaîlîyan bikî?
Bele! Se ke ma cor de zî behs kerd, ma „Bîrnebûn“ de derheqî tarîxî eşiranî kurdanî Anatolîya mîyanên de zaf çî neşir kerd. Wexto ke kovar newe vecîyayî ma dest çimeyî zaf kêm bî, merdim eşkeno vajo hema – hema tiway çîn bî. Dest vistişî, yanî vînayîşî belgeyan zaf zehmet bi.
La nê serranî peyênan de dewlet taye arşîvî xo, hem zî bi tirkîya newe, orîjînalî belgenameyan înternet de neşir kerdî. Ma ê înternat ra girewtî û dayî tercume kerdiş.
Bi no rayîr ma heme ê agahîyî bi fekî sereraşt kerdi, hem zî çîyanî neweyan musayî.
Eşîrê ma Mikaîlîyan zî serranî 1750 an de bi polîtîkaya îskana eşîranî kurd yê Osmanîyan bi Konfedreasyona Canbegan a pîya yenî Anatolya. Goreyî cigêrayişanî mi bi nameyî Mikaîlan Kurdistana Başur de, heremî Qeredax û Helebçe û hetî Iran de girêdayê konfederasyonî CAF an yew eşîr, yan zî baxira (barix) bi nameyî Mikaîlan esta. Reyna zî hetî Serhed, Wan, Erciş, Çaldiran, Agirî, Patnos, Tutax û Muş Bulanik de çend dewî eşîrê Mikaîlan estî. Anci Licê de yew mehlaya bi nameyî Keyeyî Mikaîlan esta. Ancî arşîvan de Sîvas, Dîvrîk, Harput, Malatya, Poturge û Gerger de qalê îskan kerdişî Keyeyanî Mikaîlîyan bena. Pîlanî ma tim vatenî ke ma Wiranşehr ra ameyî. Beno ke verê îskano gird welatî ma Wiranşehr bi, no tena tehmîn o.
Ma heta kalanî ma ke ameyî Anatolya, 7 kalan hûmarenî, bi torînanî xo ya pîya ma benî 10 babî, yanî 250 serrî. Verê 250 serran me kokanî xo ra ameyî qut kerdiş, cîya kerdiş û îtya de îskankerdiş.
Ti no roman de yew per ra behsê Îstanbul kenî. Goreyî agahîyanî tarîxî Mevlana Xalid Îstanbul de nêmendo. Îtya yew rastîyê tarxî esta yan to bi xo wina kerdo mîyanî roman?
Raşt o, Mewlana Xalid Şam de ciwîyayo û îtya de şîyo rehmet. Gorê ey Şam de yo. La Osmanî semedo ke vernîyê Wahhabîyan bigrî, paşt daya Mewlana Xalid û bi no rayîr Neqşbendîtî vila bîya. Hîna zaf zî mîyanî kurdan de, la seraserî Imparatorîya Osmanîyan de zî semedê şagirdanî ey medreseyî dayî awan kerdiş. Semedo ke Mewlana Xalid zî eşîrê Mikaîlîyan ra yo, mi o zî kerd mîyanî roman. Yanî mi bi xo nêyî pîyaardî, kerdî têmîyan.
Semedo ke eşîreta ma û H. Osman Efendî bi dîndarbîyayişî xo ya ameyenî naskerden, mi wina yew pîyaardiş (kurgu) awan kerd..
Mesela zewacî Osman û Asparik ji balkêş a, gelo no wext de zewacî yew Ermenî û musluman mimkûn bi?
Goreyî bawerîyê îslam, dînî ma, eger yew musluman bi yew xaçperesta yan zî yew kesa nêmusluman a bizewijo, ganô a kes bibo musluman. La her tim îstîsna bî. Na hîkayeya zewac mi xo ver veta, yanî mi kerda pa.
Semedo ke pîlî ma her wext semedê rotişî pesîya û wendişî şînî Îstanbul, înan ma rê qalê qeyrîmuslumanan, qalê Ermenîyan kerdenî, no rid ra mi no qisim kerd mîyanî roman.
To roman bi temamî bi fekî mintiqayê xo nuşta. Gelo to çira wina yew metod vîjna? No qeyde hûmarî wendoxan kêm nêbeno?
Raşt a, wina kêm kes roman wanenî, labelê bi no qeyde mi waşt hususîyanî fek û lehçeyî kurmancîyê dewê ma semedê demo ameyox sey numune bimano.
Roman de zaf qal / kelîme ke yenî şoxilnayiş semedê ma ya xerîb î. Yanî ez îtya de zaf kelîmeyanî neweyan musaya. La heto bîn ra roman yew eserê edebîyat yê demo modern a û yew nîşanê netewebîyayiş a. Tarîxî heme netewan de beyntareyî netewebîyayiş û nuştişî roman de yew parelelê esta. No sebeb ra goreyê vînayê mi ganî roman, şîîr û hîkaye bi yew ziwano standart bêrî nuştiş. Yanî ganî semedê heme mileta bêrî nuştiş, nê tena semedê yew mintiqaya. Ti no derheqê wazenî vînayê xo bîyarî ziwan?
Mi waşt ez nîşan bidî ke merdim eşkeno bi fekî ma zî roman binuso. Ew doletîya fek û lehçeyanî ziwanî kurdî ya, ganî nê fek û lehçeyî vîndî nêbî. Zaf qal / kelîmê ma het de estî ke kurmancîyê Kurdîstan de çîn î,yan zî vîndî bîyî. Fekî ma ho mîyanî kurmancî de û asîmîle beno, vîndî beno. Eger yew roj ziwan standartîze bibo, hetî nuştiş de beno. Ez nêvana bi destî neslanî newe, bi destanî qic û torinanî ma ra beno. Ez no ware de bi bawer û hêvîdar a.
Eger wext û îmkan bibî ,ez wazena no roman bi elmanî û tirkî zî binusî yan zî biçarnî nê ziwanan zî.
Kurmancî heta yew dereceyo berz standartîze bîya û zaf berhemî baş yê edebîyato modern zî ameyî nuştiş. Seke zaf nuştoxî kenî merdim eşkeno îskeletî roman bi ziwano standart binuso, yanî goreyî raştnuştiş û gramero standart, qalanî mintiqa bişoxilno û dîalogan de fekî mintiqa bişoxilno. La tu to û qismek zî Muzafer Ozgur romanî xo bi temamî bi feki mintiqaya xo nuşto.
Raşto her çiqas o qeyde ke ti vanî o qeyde zî beno, la goreyî vînayê mi nê tena dîalog , ganî ew bi temamî bi fekî mintiqaya bo, semedê qorikerden û fehmkerdişî kurmancîya îtyayî no ferz o.
O wext karakterî kurmancîya verê 300 serr ke mîyanî fekî ma de mendo, hîna hol yeno zanayiş.
No çî semedê binge û kok û cayo ke ma ameyî zaf muhîm o.
Semedê persanî xo ya berxudar bi.
Ez „VATE“ û wendoxanî aye ra yew heyato deg û pir wazena.
Muzafer Ozgur, mi hîkayeyê kesanî ke serewedarto û cûyê kurdanî Anatolîyê pîya alawit.
Ti eşkenî semedê wendoxanî VATE ya xo bidî naskerden?
Ez Muzaffer Özgür, serrê 1964an de dewê Celika yê Kulu - Konya de ameya dinya. Mi mektebo ewilîn dewê xo de, yê mîyanên Konya de û lîse jî Kulu de wend. Cuwa pey mi Unîversîteyî Anadalu de qisimî jeolojî û maden wend. Mi serranî 1986-87an de yew dewê kurdanî Anatoliya Mîyanên de malimî kerd, la ridî sebebanî siyasî ra karê malimî ra ameya eştiş.
Ancî 1995an de rewşê xo ya siyasî vero mecbûr menda ke welat terk bikerî. O wext ra Almayaya de ciwîyena. Roja ewilîn ra ez ha mîyanî karûbarî kovara Bîrnebûn de. Ez nuştox û masulî kovara Bîrnebûn a.
Ti senî şartan de û binî bandorî senî yew kultur de pîl bîyî?
Ez yew dewê kurdanî Anatolîya Mîyanên de pîl bîya. Dew de cûyê ma bi kurmancî bî. Ma ziwanî tirkî nêzanayenî. Wexto ke ez şîya mektebo ewilîn, ez tirkî musaya. Binî bandorî yew asîmîlasyono giran de ma mekteb bi kuyayiş û dejan qêdîna.
Ma dew de û mîyanî keyeyî xo de bi kulturî kurdî pîl bîyî. Hetî sanikan, deyîran, hekat û ziwan de yew doletîya zaf hîra bî. Qicê mi mîyanî cematî dew de vîyart. Mi çimeyî ziwan ra zaf awe şimit.
Şima 20 serr zêdero ke bi nameyî “Bîrnebûn” semedê kurdanî Anatolîya Mîyanêna yew kovar neşir kenî. Ti eşkenî biney behsê na kovar bikî? Semedo ke “Bîrnebûn” û “VATE” eynî wext de dest bi neşirbîyayiş kerd û her di zî bi destî yew komê nuştoxan ra yenî neşir kerdiş. Paştê înan de yew partî yan zî sazî çîna, la ancî zî heta ewro eşkayî weşanayişî xo biramnî.
Serrê 1996 an de ma Almanya de ameyî pîye het û biryar girewt ke semedê kurdanî Anatolîya yew kovar veci. Kombîyayiş û hedrekerdişî nuşteyana pey, newrozî 1997an de ma hûmarê yewin neşir kerd.
Kovarê ma xoser a. Karûbarî ma giran bi. Ma bi kek Ali Çiftçî ya alaqa rona û o dawetî kombîyayiş kerd. Hûmarê didin ra nat waharî kovarê ma Weşanxaneyî APEC o. 23 serrî ma qedîyayî û ma 75 hûmar “Bîrnebûn” neşir kerda.
Bîrnebûn 3-4 aşman de yew rey çap bena. Destpêk de bi kurdî û tirkî neşir bîyenî, la nê serranî peyênan de tena kurdî ya.
Raşt o,Vate û bîrnebûn eynî wext de dest bi neşir bîyayiş kerd. Ez her di kovaran sey cîye vînena. Hevalî ke Vate neşirkenî dost û birayî ma yê. Ge –ge ma yew bîn rê ardim kenî.
Çira “Bîrnebûn”? Amancî neşirkerdişî kovar çî yo? Kovar de kam temayanî sero de yeno nuştiş? Şima senî eşkayî heta nika bi îstîqrar weşanayişî xo bidomnî?
Nameyî kovarê ma kek Hacî Erdogan peşnîyar kerd û ma zî qebûl kerd. Ma yew cematô ke Kurdîstan ra dûrî, la nêameyî vîra kerden.
Derheqî kurdanî Anatolî de çîko nuştekî çîn o. Ma çîyê ke bi fekî bî, derbasî nuştiş kerdî. Mîyanî kurdanî Anatolî de arşîv çîn î, ma bi rayirî na kovar, deyirî, sanikî, hekatî, vateyî verênan, belgenameyî arşîvanî Osmanîyan, nivîsî gerayoxanî xerîban, dasinasnayişî dew û bajaranî kurdan û çîyî bînî neşir kerdî. Nika destî ma de yew arşîva gird esta.
Komê ma de her kes serbixo yo, ma şart û mercanî neşirkerdişî kovar sero de pîya kerd. Îstîqrari ma hîna zaf giredayî weşanxaneyî APEC o û ma bi bawerî û yew disîplîna rêk û pêk kar kenî. Ma girêdayî prensîbanî xo yî û goreyî nê prensîban karubarê xo ramnenî.
To yew mude cuwa vero bi nameyî “Sîyarên Deştê Anatolîyê” yew roman nuşt. To senî qerarî nuştişî na roman da, yanî to bi kam motîvasyona o nuşt û to semedê nuştişî romana çi hedreyî kerdî?
Raşt o, romanî mi aşmê temuz 2017an de weşanxeneyî Apec ra ameyî çap kerden. Mi rew ra qerar girewtibi ke ez na roman binusî, la belê wextî mi nêbi ke ê agahî ke ameyî topkerden, înan ser o kar bikerî. Mi motîvasyonî xo kovarê ma ra girewt. Wexto ke mi warî nuştiş û karî organîze kerdişî kovar de kar kerdenî, her wext mi waştenî ez kîtabî xo binusî. Bîrnebûn semedê nuştişa ma rê bî yew mekteb. Ma ziwanî xo yê dadî verd berd. Serrê 2014 an de mi embazî xo agahdar kerdî ke ez bi no name roman binusî. Mi çend nuşwtoxanî kurd rê bi kilmkî behsê na hîkaye kerd. Ê zaf keyfweş bî û nayê zî mi semedê nuştişî romana zaf motîve kerd. Kek Alî Çiftçî zî mi motîve kerd û paşt da mi.
Ti roman de behsê yew hîkayeya raştîn kenî, tu ê agahdarî senî girewtî?
Hîkayeya romanî mi Anatolîya Mîyanên de vîyarena. Wextî şerî cîhan ê yewin ra heta 1935an di mîyanî kurdanî Anatolîyê de taye kes bîye ke înan nêwaştenî şîyerî leşkerîye û verba dewleta newî ya tirkîan vecîyayenî. Înan ra yew zî kalikî mi bîyo û mi hîkayeyê ey û embazanî ey nuşt.
Hîkayeya kîtabî mi, hîkayeya pîrîkî min a. Wexto ke ez welat de bîya, no derheq de zaf malûmat arêdabi û mi her wext waştenî ke binusî. Mi nê malumatî tarîx ra, arşîvanî dewlet ra, pîlan, merdim û dewijanî xo ra girewtî. .
Çîyê ke raşta bîyî, înan sey roman nuştiş zehmet o. Çunke ti nameyanî raştîn bidî, ge –ge beno problem. To hedîseyî raştîn û pêardiş (kurgu) senî pîya sentez kerdî.
Mi waşt ke ez destpekî roman de behsê dîrokî koçberîyê eşîra xo bikerî. Wexto ke mi pîyaardişî hîkaye hedre kerd, mi kultûri kurdan ra di qisimî vîjnayî. Yew şewê ameyişî dengbêj bî, a didin zî hîkayeyê beranciverdayiş bi. Semedo ke me het pes zaf o, mi na hîkaye vîjna. Mi hîkayeyê kesanî ke serewedarto û cûyê kurdanî Anatolîyê pîya alawit. Wina no roman vecîya orte. Roman de çend nameyî, nameyî raştîn î û merdim û nasî keyeyî min î. Ê bîn mi ci zêd kerdî. Taye rexneyî ameyô, la problem nêvecîyayî.
Ti roman de cuyê kurdanî Anatolîyê anî çiman vero, behsê eşîranî Anatolîyê kenî, to no ware de cigêrayişo taybet viraşt? Eşkenî bi kilmkî behsê kurdanî Anatolîyê bikî, çi wext ameyî, senî ameyî, bi taybetî kam eşîr estî?
Cigêrayişî ma estî. Mi zî û çend embazanî bînan zî derheqî kurdanî Anatolîyê de nuşteyî neşir kerdî. Yeno zanayiş ke teberî kurdîstan de çend kolonîyî kurdan estî. Xercî kurdanî Kafkasya û Horasan, Anatolîya Mîyanên de zî kurd estî. Kurdî Anatolîyê di mintiqaayan de ca bîyî. 1. Bajaranî Konya, Ankara, Aksaray, Kırşehir. 2. Yozgat, Çorum, Amasya, Tokat, Çankiri. Teberî nê mintiqayan de çend bajaranî bîn sey Sînop, Samsun, Eskişehîr, Kirikkale de zî kurd estî.
Kurdî Anatolîyê wextî Osmanîya de ameyî Anatolîyê, ameyî surgûn kerdiş. yan zî bi ziwar ameyî ca kerdiş. Mintiqaya ke ez ti ra ameya, a mintiqa de 3 konfederasyonî eşîranî gird estî. Reşî/Reşwan, Canbeg û Şexbizeynî. Mîyanî nê konfederasyonan de zaf êşîr estî. Xercî înan çend eşîr zî bi sere xo ameyî ca kerdiş.
To roman bi temamî bi fekî mintiqaya xo nuşta. Gelo to çira wina yew metod vîjna? No qeyde hûmarî wendoxan kêm nêbeno?
Raşt a, mi waşt ez ziwanî xo yê dadî xo ke ez dadî xo ra musaya, binusî. A bîn zî mi waşt ke ez nîşan bidî ke fekî hetî ma zî esto û ma eşkenî bi no fekî binusi. Zaf rexne estî ke kurdî hetî ma vanî ke kurdîyê ma nêbena ziwanî nuştişî. Mi waşt ez na xeletîyê orte ra wedarî û mîyanî kurdanî ma de xobawerîye awan bikerî. Yew amancê kovarê ma zî na ya.
Ez nizana no qeyde hûmarî wendexan kêm yan zî zêd beno. La belê ganî kurdî Kurdîstan waharî ma vecîyî, paşt bidî ma.
Roman de zaf qal / kelîme ke yenî şoxilnayiş semedê ma ya xerîb î. Yanî ez îtya de zaf kelîmeyanî neweyan musaya. La heto bîn ra roman yew eserê edebîyat yê demo modern a û yew nîşanê netewebîyayiş a. Tarîxî heme netewan de beyntareyî netewebîyayiş û nuştişî roman de yew parelelê esta. No sebeb ra goreyê vînayê mi ganî roman, şîîr û hîkaye bi yew ziwano standart bêrî nuştiş. Yanî ganî semedê heme mileta bêrî nuştiş, nê tena semedê yew mintiqaya. Ti no derheqê wazenî vînayê xo bîyarî ziwan?
Goreyî vînayê mi, no vatê to semedê miletanî waharî dewlet raşt o. Çunke welatî înan esto, dewletê înan esta û ziwanî înano standart ê nuştiş esto. Se ke ti zî vanî kelîmeyî newe estî, taye wendoxî Kurdîstanî mi rê nusenî û mehnayî înan pers kenî. Ma bi kelîmeyanî xo yê cîya yew doletî kenî mîyanî behrî ziwanî kurdî. Eger ma înan nênusi, nê kelîmeyî vindî benî, mirenî. Ziwanî ma ho binî yew asimîlasyono giran de yo, ganî ma heme fekan ra fayde vînî û heta ke ziwanî kurdî standardîze bi, verba çînebîyayişî veciyî. Hevîyê mi esta ke demo verî ma de ziwanî ma yê standarto netewî awan bibo û ma heme bi şert û mercanî newe binusi.
Ez şimari spas kena ke kurdî ma yê dimilî qiseykenî, wanenî û nusenî û ma danî sinasnayiş. Keyeyî şima awan bo û weşanî şima dewam biko.